Mensajen PM Rui Ba Komemorasaun 25º Aniversariu Masakre Santa Kruz
Iha loron 12 Novembru tinan ne’e, ita selebra tinan ruanulu-resin-lima Massacre Santa Cruz, no loron ida ne’ebé mos Estadu Timor-Leste foti tiha ona nu’udar Loron Nasionál ba Juventude.
Tinan ruanulu-resin-lima liu-bá joven rihun lubun-ida, sai husi sira nia konfortu pesoál, ultrapassa sira nia tauk, hatudu sira nia aten-barani, hakat ba oin hodi dezafia ambiente opresivu, represivu no intimidadór ne’ebé okupante Indonéziu sira hamosu, nu’udar esforsu atu dezenkoraja vizita Delegasaun Parlamentar Portugueza, ne’ebé tuir lolós, vizita Timor-Leste iha tempu nebá, hanesan parte atu buka solusaun politiku-diplomatiku ba kestaun Timor-Leste nian, iha ambitu Nasoens Unidas.
Ambiente opresivu, represivu no intimidadór ne’e, hetan forsa liu tan iha Dili laran, ho asaltu ne’ebé indonéziu sira halo ba Igreja Motael iha madrugada loron 28 Outubru 1991, hodi oho-mate Sebastião Rangel Gomes, hakanek jovem sira seluk, hadadur no tortura sira seluk tan, husi jovem lubuk ida ne’ebé hamahan-a’an iha Igreja Motael nia laran. Okupante Indonéziu sira, ho atu ka hahalok a’at ida ne’e, hakarak hatudu momós ba Timor-Oan sira hotu, liu-liu ba jovem sira katak, wainhira sira hakarak, Igreja iha Timor-Leste mós la’os ona fatin ne’ebé jovem sira bele hetan protesaun, no la’os ona fatin ne’ebé okupante sira labele bo’ok.
Maski nune’e, iha loron 12 Novembru 1991, juventude Timor-oan, hamri’ik no dezafia okupante Indoneziu, hodi hatudu ba mundu katak sira la ta’uk, sira la hakiduk, sira pronto atu hakilar ba mundu tomak katak iha Timor-Leste , funu sei sei nafatin, no Timor-Leste harakark duni ukun-rasik-a’an, maski okupante Indoneziu intimida no reprimi Timor-Leste no Timor-oan sira ho forsa kilat, violénsia no tortura nian.
Povu Timor-Leste, Juventude Timor-oan tomak.
Ezemplu korajen no abnegasaun ne’ebé jovem 28 Outubru no 12 Novembru sira hatudu iha tempu ne’ebá, sei nafatin relevante iha prosesu konstrusaun Estadu, konstrusaun Nasaun, no libertasaun povu ne’ebé oras ne’e dadaun Timor-Leste hala’o hela.
Timor-Leste presiza Timor-oan ne’ebé iha korajem atu husik ninia konfortu pesoál, Timor-oan ne’ebé hakarak entrega nia a’an, hodi buka solusaun ba dezafiu hotu ne’ebé ita enfrenta iha prosesu libertasaun povu, no Timor-oan ne’ebé, banati tuir jovem sira 28 Outubru, jovem sira 12 Novembru no jovem sira seluk hotu ne’ebé entrega sira nia a’an tomak ba Libertasaun Pátria nain, hakarak husik-hela ninia interese individuál, hodi tau a’as-liu interese komum, ka interese Nasaun nian.
Ita hein katak iha selebrasaun tinan ruanulu-resin-lima Masakre Santa Cruz, no loron nasionál juventude tinan 2016, ita hotu bele hetan inspirasaun, forsa no aten-barani atu hakat ba oin, liberta ita nia povu no lori dezenvolvimentu mai Timor-Leste laran tomak.
Lori Governu nia naran hakarak hato’o parabéns ba joven Timor-oan hotu ne’ebé uluk dedika sira nia a’an-tomak ba Libertasaun Patria Timor-Leste, no halo votus atu jovem Timor-oan sira ohin-loron nian, bele aten-barani hodi partisipa ativamente iha konstrusaun nasaun, konstrusaun Estadu no iha esforsu nasionál atu liberta Povu husi mukit no ki’ak. (**)
