OJE 2022 Billiaun $1,95 Aprova iha Finál Globál

TIMOROMAN.COM (DÍLI)— Reprezentante sira Povu nian iha Uma Fukun Parlamentu Nasionál (PN) iha loron 16 Dezembru, aprova ona iha finál globál Proposta Lei númeru 35/V (4ª) kona-bá Lei Orsamentu Jerál Estadu (OJE) tinan fiskál 2022, ho nia montante hamutuk $….

Aprovasaun iha finál globál ne’e ho votu a favór 44  (68%), kontra 21  no abstensaun 0, sira ne’ebé kontra mai husi bankada Congresso Nasional Reconstrução Timorense (CNRT).

Orsamentu aprovadu hamutuk $, ne’ebé iha, kompostu husi Orsamentu Administrasaun Sentrál, $…, Orsamentu Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-Cusse Ambeno (RAEOA), $…

Deputadu sira iha Parlamentu Nasionál mós aprova Orsamentu Seguransa Sosiál ho montante $299.285.500.

Orsamentu ne’e atu finansia OJE 2022, Parlamentu Nasionál autoriza Governu hodi halo levantamentu husi Fundu Mina-rai ho montante $1.311.387.267. Rendimentu Sustentavel Estimadu ba OJE 2022 mak $637.656.024() $,

Tetu orsamentu finál aprovadu iha Parlamentu Nasionál mak billiaun $1,95. Ida-ne’e iha aumentu ,% husi montante inisiál billiaun $1,675 ne’ebé mak Governu aprezenta ba Parlamentu Nasionál.

Mudansa iha tetu orsamentu ne’e sei afeita ba PIB no Fundu Minarai hanesan tuir-mai ne’e:

: Projesaun sa’e husi 2,1% iha fulan-Outubru ba iha projesaun foun 2,7%. Iha tendénsia ezekusaun ki’ik ba orsamentu ne’ebé boot, ne’e duni presupostu ba ida-ne’e, ajusta ona.

Kompozisaun husi tetu orsamentu foun ne’e mós iha alokasaun orsamentu ne’ebé boot ba Transferénsia Pagamentu sira (husi 31% to’o agora 41%) no Transferénsia Pagamentu sira ne’e iha impaktu ne’ebé ki’ik ba kresimentu ekonómiku.

: Tuir projesaun sei ramata tinan haat antes iha tetu orijinál billiaun $1,675 ho presupostu ́ hanesan nafatin.

Bainhira Ita projeta kresimentu orsamentu iha futuru ba iha ́, Fundu Minarai ramata iha tinan rua antes.

Ida-ne’e signifika katak   , ’ . Depoisde tinan 2033, orsamentu Estadu Timor-Leste sei hetan finansiamentu husi reseitas doméstika de’it, ne’ebé daudaun ne’e kuaze 12% de’it husi kustu sira – ne’ebé mak daudaun ne’e la-kobre Saláriu no Vensimentu.

Sesaun Plenária ne’e prezide husi Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres Lopes, akompaña husi membru-sira husi Meza Parlamentu Nasionál, ho prezensa husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak, Ministru Finansas, Rui A. Gomes no membrus Oitavu Governu Konstitusionál, inklui tékniku sira husi Ministériu hotu-hotu.

Tuir observasaun jornalista TIMOROMAN.COM iha Parlamentu Nasionál katak, diskusaun ne’e la’o ho susesu. (Gracio)